Woody Allen. Skandalista i twórca wyjątkowego kina

Woody Allen to jeden z najważniejszych reżyserów i scenarzystów w historii. Twórca filmów wprost idealnych do tego, aby się przytulić. Jednocześnie jednak skandalista, który znajduje się na marginesie świata kina.

Woody Allen miał kinematografię u swych stóp. Do lat 90. dwa jego filmy doczekały się Oscarów – były to “Annie Hall” oraz “Hannah i jej siostry”. Później sukces ten kontynuowały “Strzały na Broadwayu”, “Jej wysokość Afrodyta”, “Vicky Cristina Barcelona”, “O północy w Paryżu” i wreszcie “Blue Jasmine”. Allen znajdował się jednak już w zupełnie innym miejscu.

Największa burza wybuchła w latach 90., gdy partnerka Allena, Mia Farrow, oskarżyła go o molestowanie adoptowanej córki Dylan Farrow. Allen zaprzeczał, a sprawa nigdy nie trafiła do sądu karnego, jednak podzieliła opinię publiczną i środowisko filmowe. Dodatkowym wstrząsem było jego małżeństwo z Soon-Yi Previn, adoptowaną córką Farrow i André Previna. Do małżeństwa doszło w 1997 roku w Wenecji, ale już w 1992 roku Farrow odkryła nagie zdjęcia swojej adoptowanej córki w apartamencie Allena. Reżyser miał wtedy 56 lat, natomiast Soon-Yi 22. 

Zamieszanie dookoła twórcy było szeroko komentowane i wiele osób się od niego odwróciło. Jednocześnie jednak Allen wciąż produkował nowe filmy i był uwielbiany, czego dowodzą liczne nagrody dla wspomnianych wcześniej dzieł. Z jednej strony to dowód na to, że można oderwać życie prywatne od zawodowego, z drugiej sprawa Allena wciąż stanowi przedmiot dyskusji nad zgnilizną toczącą Hollywood.

Najważniejsze filmy Allena

Nie sposób kryć, że Allen tworzył wyjątkowe kino, był mistrzem gatunku komedii romantycznych. Jego dzieła cechował intelektualizm, a jednocześnie spora dawka humoru. W kilku przypadkach fabuła wymyślona przez Amerykanina jest jednak niepokojąca.

Przyjrzyjmy się jego najpopularniejszym dziełom. Część z nich nadal znakomicie funkcjonuje jako filmy do przytulania, część zaś jest, no cóż, bardzo kontrowersyjna.

• „Annie Hall” (1977) – przełomowy film, który zdobył cztery Oscary (w tym za najlepszy film i reżyserię). Błyskotliwa, neurotyczna komedia romantyczna, która zrewolucjonizowała gatunek. Allen gra w niej samego siebie – intelektualistę z Nowego Jorku.
• „Manhattan” (1979) – czarno-biały list miłosny do Nowego Jorku. Film zachwyca zdjęciami i ironią, ale także prowokuje: główny bohater, 42-letni Isaac, ma romans z 17-latką. W rolach głównych… Woody Allen (wówczas 36 lat) oraz Mariel Hemingway (wówczas 18 lat).
• „Hannah i jej siostry” (1986) – jedno z najbardziej dojrzałych dzieł Allena. Łączy humor z egzystencjalną głębią, opowiadając o relacjach rodzinnych i sensie życia. Produkcja zdobyła trzy Oscary w 1987: Woody Allen za najlepszy scenariusz, Michael Caine i Dianne Wiest dla najlepszych aktorów w rolach drugoplanowych
• „Jej wysokość Afrodyta” (Mighty Aphrodite, 1995) – lekka, komediowa reinterpretacja mitu o Pigmalionie, z narracją w stylu antycznego chóru greckiego. Główny bohater, dziennikarz Lenny, dowiaduje się, że jego adoptowany syn jest geniuszem i postanawia odnaleźć jego biologiczną matkę. Okazuje się nią być prostytutka Linda, grana przez Mirę Sorvino, która za tę rolę otrzymała Oscara. 

• „Vicky Cristina Barcelona” (2008) – zmysłowa, letnia opowieść o miłości, pożądaniu i emocjonalnym chaosie. Dwie Amerykanki – rozsądna Vicky i impulsywna Cristina – spędzają wakacje w Hiszpanii, gdzie poznają charyzmatycznego malarza Juana Antonio oraz jego burzliwą byłą żonę, Marię Elenę. Film łączy europejski klimat z typowym dla Allena filozoficznym podtekstem, a Penélope Cruz zdobyła za swoją rolę Oscara.
• „O północy w Paryżu” (2011) – nostalgiczna podróż w czasie do lat 20., ukłon w stronę kultury i sztuki. Jeden z jego największych sukcesów komercyjnych ostatnich lat. Allen raz jeszcze otrzymał Oscara za scenariusz.

Charakterystyka kina Allena

Styl Woody’ego Allena jest łatwo rozpoznawalny. Przede wszystkim — inteligentne, często neurotyczne dialogi, pełne odwołań do psychoanalizy, literatury i filozofii. Często miesza humor z melancholią, a komedię z dramatem. Jego bohaterowie są zazwyczaj artystami, pisarzami, intelektualistami – często zmagającymi się z poczuciem sensu istnienia. Allen uwielbia Nowy Jork, który jest tłem większości jego filmów.

Allen jest przy tym fanem sportu, czego wyrazem profesja głównego bohatera w “Jej wysokości Afrodycie”. Reżyser szczególnie uwielbiał koszykówkę oraz baseball. Z pewnością uważnie śledził poczynania New York Knicks, których wyniki sami możecie sprawdzić dzięki lebull kod powitalny.